Brzeska biblioteka po raz kolejny włącza się w ogólnoeuropejską akcję „Tydzień z Internetem” („ALL DIGITAL Week”). Jest to coroczna kampania na rzecz integracji i edukacji cyfrowej, promująca potencjał Internetu jako narzędzia pracy, rozrywki, edukacji czy uczestnictwa w życiu społecznym. Wydarzenia w ramach akcji prowadzone są w bibliotekach, domach kultury, szkołach i innych miejscach w całej Europie, a ich uczestnicy w czasie spotkań, seminariów czy warsztatów odkrywają siłę Internetu, zdobywają lub doskonalą swoje kompetencje cyfrowe i umiejętności korzystania z mediów, poznają cyfrowe dziedzictwo kulturowe, uczą się, jak korzystać z technologii w codziennym życiu.

Motywem przewodnim kampanii w 2021 roku jest hasło „My Digital Life”. PiMBP w Brzesku w tym roku zaprasza do uczestnictwa w akcji w formie online. W terminie od 22 do 28 marca, czyli przez cały czas trwania „Tygodnia z Internetem”, na fanpage-u biblioteki na Facebooku oraz na stronie internetowej publikowane będą materiały edukacyjne dotyczące sprawnego i bezpiecznego korzystania z zasobów Internetu, a także promujące umiejętności krytycznego myślenia, oceny rzetelności informacji, świadomego korzystania z Internetu, wykorzystywania zasobów online do rozrywki, nauki, pracy itp.

Więcej informacji na temat kampanii:
https://alldigitalweek.eu/
http://tydzienzinternetem.pl/#okampanii

#1 Bądź bezpieczny w Internecie!

Jak korzystać z Internetu i wszelkich innych zdobyczy technologicznych? Przede wszystkim bezpiecznie!

Internet jest wspaniałym narzędziem ułatwiającym codzienne funkcjonowanie – robienie zakupów, załatwianie spraw urzędowych, kontakt z najbliższymi, przesyłanie danych, rozrywkę itp. Korzystając z niego bez zachowania dbałości o swoje bezpieczeństwo możemy jednak być narażeni na różnego rodzaju niebezpieczeństwa, np. utratę poufnych danych, przejęcie konta, naruszenie prywatności.

Cyberprzestępstwa stanowią realne zagrożenie, dlatego też należy traktować je poważnie i zabezpieczać się przed nimi nie mniej, niż gdy staramy się chronić siebie i swoich najbliższych przed szkodą, którą ktoś mógłby nam wyrządzić w świecie realnym. Unikanie korzystania z Internetu nie stanowi jednak rozwiązania, nawet przy najdrobniejszych czynnościach zostawiamy bowiem swój cyfrowy ślad, a informacje pozyskane przez osoby niepożądane mogą zostać wykorzystane przeciwko nam.

Zamiast poddawać się negatywnemu myśleniu, unikać Internetu czy narzekać, że „nic nie można z tym zrobić, cyberprzestępcy i tak zawsze znajdą sposób na ominięcie naszych zabezpieczeń”, należy zadbać o to, by zabezpieczyć swoje konta i urządzenia, uświadamiać dzieci czy osoby starsze o potencjalnych zagrożeniach, kształtować w sobie dobre nawyki oraz przede wszystkim zachować czujność i zdrowy rozsądek. To nasz brak wiedzy i bagatelizowanie sprawy mogą stać się bowiem przepustką dla przestępców internetowych.

„Mając świadomość ryzykownych sytuacji, które mogą przydarzyć się w Internecie, łatwiej będzie zapobiegać utracie danych, ograniczyć śledzenie przez osoby trzecie czy wpływać na swój pozytywny wizerunek w sieci. Dobra wiadomość jest taka, że w każdym z trzech wspomnianych wcześniej obszarów bezpieczeństwa: ochronie, wiedzy i zachowaniu, można w dość prosty sposób podnieść swoje kompetencje i umiejętności. W przypadku „ochrony” możemy korzystać ze sprawdzonego oprogramowania i na bieżąco je aktualizować, „wiedzy” możemy się wciąż dokształcać czytając poradniki i artykuły dostępne w sieci, a jeśli chodzi o „nawyki” – świadomie je kontrolować, na przykład przeznaczając chwilę na refleksję zanim opublikujemy treści w Internecie” (fragment artykułu „Przewodnik po bezpieczeństwie w sieci cz.3 – Czego warto bać się w sieci?” dostępnego na stronie mydigitallife.pl).

Jako pigułkę z najważniejszymi informacjami na temat swojego cyberbezpieczeństwa polecamy grafikę przygotowaną przez Europol – Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania.

Po więcej praktycznych informacji i porad na temat bezpieczeństwa w Internecie zapraszamy na stronę projektu „My Digital Life” realizowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego we współpracy z Microsoft Polska:
Przewodnik po bezpieczeństwie w sieci cz.1 - Bezpieczne hasło, czyli jakie?
Przewodnik po bezpieczeństwie w sieci cz.2 - Co widać w Twojej kamerce?
Przewodnik po bezpieczeństwie w sieci cz.3 - Czego warto bać się w sieci?

Polecamy też nagranie webinarium, w czasie którego Marcin Wolski i Robert Turski z Edukacja 3.0, autorzy powyższych artykułów, omawiają zawarte w nich treści i doradzają, jak korzystać z konkretnych narzędzi:
https://mydigitallife.pl/pokaz-wydarzenie/20/bezpieczenstwo_w_internecie

#2 Dostępność cyfrowa – ważny temat!

W ramach „Tygodnia z Internetem” staramy się nie tyko przekazywać wiedzę naszym odbiorcom, ale też sami podnosić swoje kompetencje. W tym roku uczestniczymy w szkoleniach przygotowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego dotyczących bardzo aktualnego obecnie tematu dostępności cyfrowej w instytucjach publicznych, czyli stosunkowo nowego wymogu prawnego, który muszą spełnić wszystkie podmioty publiczne.

Pozostając w tym temacie pragniemy opowiedzieć nieco, jakie działania brzeska biblioteka podejmuje na rzecz zapewniania osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z naszych treści cyfrowych.

Dostępność cyfrowa to hasło, które wielu osobom mogło obić się już o uszy, wciąż jednak pozostaje w pewien sposób tajemnicze. Termin ten można zdefiniować krótko jako takie właściwości stron internetowych i aplikacji mobilnych, które pozwalają z nich w pełni korzystać także niepełnosprawnym i osobom z różnego rodzaju dysfunkcjami (np. seniorom mającym problemy ze wzrokiem). Jak czytamy na stronie gov.pl – Serwis Rzeczypospolitej Polskiej: „dostępność internetowa oznacza, że osoby z niepełnosprawnościami mogą postrzegać, rozumieć, nawigować i wchodzić w interakcje z internetem, oraz że mogą się do niego przyczyniać”.

Dla podmiotów publicznych, takich jak np. biblioteka, przystosowanie swoich stron i aplikacji do standardów dostępności cyfrowej jest obowiązkiem prawnym, który reguluje „Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych”. Każda z objętych tymi przepisami instytucji zobowiązana jest także do opublikowania „deklaracji dostępności” stanowiącej opis tego, jak dana placówka realizuje swoje zadania w tym zakresie, a także informującej o problemach, jakie w tym zakresie występują na stronie internetowej, w aplikacji mobilnej i budynkach danego podmiotu publicznego (informacje ze strony www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa).

Deklaracja dostępności cyfrowej PiMBP w Brzesku dostępna pod linkiem:
https://bip.malopolska.pl/pimbpbrzesko,m,335930,deklaracja-dostepnosci-cyfrowej.html

Jak to wygląda w praktyce? Na stronie internetowej biblioteki przez cały czas jej przewijania w lewym dolnym rogu (ustawienie domyślne, można zmienić pozycję przycisku) widoczna jest ikona przedstawiająca osobę niepełnosprawną na wózku inwalidzkim, po kliknięciu na którą wyświetla się „Menu dostępności”, czyli funkcje związane z dostępnością cyfrową możliwe do aktywowania na naszej stronie internetowej. Są to:

• modyfikacja kontrastu (odwrócone kolory, ciemny kontrast, lekki kontrast, brak kolorów)
• podświetlanie linków
• powiększenie wielkości liter na stronie
• zwiększenie interlinii oraz odstępów pomiędzy literami
• zatrzymywanie animacji
• zapis przyjazny dla dyslektyków
• kursor/okienko/przewodnik do śledzenia czytanego tekstu

Od jakiegoś czasu można także zauważyć, że wszystkie publikowane przez bibliotekę filmy są opatrzone napisami odpowiadającymi kwestiom wypowiadanym przez osoby ukazane na nagraniu. Jeśli zastanawialiście się, dlaczego tak robimy, śpieszymy z odpowiedzią! To również jest element działań biblioteki na rzecz zapewniania dostępności cyfrowej, czyli właśnie dbania o to, by wszyscy – również osoby posiadające wady słuchu – mogli być pełnoprawnymi odbiorcami przygotowywanych przez nas materiałów.

W temacie zapewniania dostępności cyfrowej czeka nas jeszcze wiele pracy, wciąż staramy się wprowadzać w tym zakresie nowe rozwiązania. Podobnie postępują też inne instytucje, kwestia umożliwienia komfortowego i pełnowymiarowego dostępu osobom niepełnosprawnym lub posiadającym innego rodzaju dysfunkcje utrudniające im korzystanie ze standardowo przygotowanych materiałów, jest bowiem nie tylko wymogiem prawnym, ale też społecznym obowiązkiem podmiotów publicznych.

Na koniec prezentujemy jeszcze kilka aplikacji dla osób niepełnosprawnych, które mogą wspierać je w codziennym funkcjonowaniu. Dla osób dotkniętych różnego rodzaju dysfunkcjami technologia często stanowi pewną barierę, odpowiednio dostosowana może być jednak prawdziwym sprzymierzeńcem. https://bibliotekaaplikacji.com/wsparcie-osob-z-niepelnosprawnosciami/

#3 Nie tylko dla bujających w obłokach – przechowywanie danych w chmurze

Tzw. chmury do przechowywania danych to kolejne zagadnienie, o którym słyszało już zapewne większość użytkowników Internetu. Wiele osób z powodzeniem już z nich korzysta, jednak dla tych, którym termin ten jedynie „obił się o uszy”, prezentujemy dzisiaj pigułkę z informacjami na ten temat.

Chmura danych czy też inaczej dysk w chmurze to rodzaju usługi, która pozwala na gromadzenie danych na serwerze usługodawcy, zamiast bezpośrednio w pamięci wewnętrznej naszego urządzenia. Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań chmurowych, w których można tworzyć i przechowywać zasoby takie jak poczta elektroniczna, muzyka, zdjęcia, kalendarze, dokumenty. Co ważne, takie platformy umożliwiają dzielenie się materiałami z innymi osobami, a nawet pracę na tym samym dokumencie w czasie rzeczywistym przez kilka osób jednocześnie.

Jedną z najważniejszych zalet chmur jest ich dostępność z dowolnego miejsca na świecie (wystarczy połączenie z Internetem) i z niemal każdego urządzenia. Do sieciowych narzędzi mamy też dostęp z urządzeń przenośnych – telefonów, tabletów itd. Pracę możemy zatem zacząć na jednym komputerze, dokończyć na drugim, a w międzyczasie otworzyć ją na urządzeniu mobilnym lub udostępnić innym osobom.

Korzystanie z dysku w chmurze to również świetny sposób na odciążenie pamięci swojego sprzętu. Zamiast gromadzić na komputerze czy telefonie setki, a nierzadko nawet tysiące zdjęć, filmów czy dokumentów, w efekcie czego urządzenia mogą być przeciążone i pracować wolniej, możemy je magazynować na swoim dysku internetowym.

Przechowywanie danych w chmurze to także, co szczególnie ważne, bezpieczeństwo naszych plików. W przypadku awarii komputera czy telefonu nie tracimy wówczas danych, które wciąż pozostają zapisane na serwerze niezależnym od urządzenia. Jest to niezwykle istotne zarówno w przypadku plików prywatnych, jak i materiałów służbowych.

Posiadanie dysku w chmurze może stanowić również swoistą alternatywę dla standardowego pakietu biurowego – edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny czy program do tworzenia prezentacji często dostępne są także w chmurze. Wówczas mamy możliwość korzystania z tych narzędzi bez konieczności zakupu dodatkowego oprogramowania. Nad takimi pliki możemy także pracować z innymi osobami w czasie rzeczywistym lub asynchronicznie – wystarczy udostępnienie linku. By podzielić się jakimś dokumentem, nanieść na nim swoje uwagi itp. nie musimy go drukować, korzystanie z tego rodzaju serwerów jest zatem także rozwiązaniem proekologicznym.

Zapraszamy do obejrzenia krótkiego przewodnika po wybranych chmurach danych. Materiał powstał w ramach projektu „Lekcja:Enter”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Więcej informacji: lekcjaenter.pl. Autorka scenariusza: Karolina Żelazowska.

Wszystkim, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej, polecamy artykuły:
https://panwybierak.pl/blog/przechowywanie-danych-w-chmurze-najpopularniejsze-rozwiazania/
https://www.morele.net/wiadomosc/jakie-sa-zalety-przechowywania-danych-w-chmurze-i-jaka-chmure-wybrac/16814/
https://www.pcworld.pl/ranking/Najlepsze-uslugi-przechowywania-danych-w-chmurze-Ranking-2021,416557.html

#4 Wirtualny odcisk palca – nasz cyfrowy ślad w Internecie

Wielokrotnie słyszeliście zapewne stwierdzenie, że w Internecie nikt nie jest anonimowy oraz że treść raz wrzucona do Internetu zostaje tam na zawsze. Jest w tym ziarno prawdy, bowiem każda nasza aktywność w sieci zostawia tzw. cyfrowy ślad, który jest niczym swoisty wirtualny odcisk palca.

Jak czytamy na blogu programu „Sektor 3.0”: „Na cyfrowy ślad składają się dwa rodzaje informacji. Pierwszy dotyczy danych o użytkowniku. Na podstawie adresu IP, można ustalić adres, pod którym znajduje się urządzenie, system operacyjny, a także zestaw zainstalowanych czcionek i ustawienia przeglądarek internetowych. Drugi rodzaj informacji dotyczy ruchu w cyberprzestrzeni. Logowanie się do Internetu oznacza, że będzie wiadomo, ile czasu w nim spędzisz i że cały ruch na Twoim komputerze zostanie zapisany na serwerze dostawcy usług telekomunikacyjnych. Do całej układanki należy dodać przeglądarki, które zapamiętują odwiedzane strony, to co wyszukujemy w Internecie i jakimi loginami się posługujemy. Większość przeglądarek, takich jak Google Chrome czy Opera, gromadzi pliki cookies, dzięki którym serwery stron mogą śledzić naszą aktywność w sieci”. Nasze dane zapisywane są także wszędzie tam, gdzie zakładaliśmy konta. Informacje o nas gromadzą więc np. portale społecznoościowe – są to zarówno personalnia, jak i nasz aktywność: polubienia, komentarze, wpisy, zdjęcia. Często dane o nas zbierane są także z wykorzystaniem tzw. systemów geolokalizacyjnych pozwalających na powiązanie informacji z miejscem, w którym przebywamy.

Nasza aktywność w Internecie bardzo dużo mówi o tym, kim jesteśmy, jakie są nasz zainteresowania, czym się zajmujemy, co może być dla nas ciekawe czy atrakcyjne. Analizę tego rodzaju informacji zebranych na podstawie naszych wcześniejszych zachowań w sieci wykorzystują np. reklamodawcy, by skuteczniej promować i sprzedawać swoje produkty i usługi. Z pewnością niejednokrotnie zauważyliście, że po tym, jak przeglądaliście w jakimś sklepie internetowym dany produkt, w kolejnych dniach w polu reklam znów on się wyświetla lub pojawiają się podobne. Z jednej strony jest to chwyt marketingowy, z drugiej jednak często także przydatna podpowiedź. Na podstawie wcześniejszych wyszukiwań określane są również nasze preferencje muzyczne czy filmowe, stąd też w różnego rodzaju serwisach na liście propozycji pojawiają się pozycje mające odpowiadać naszym gustom.

Dane o użytkownikach Internetu są przechowywane ze względu na: bezpieczeństwo publiczne, badania rynku i efektywne administrowanie stron www oraz reklamy. Według tzw. dyrektyw UE „o retencji danych telekomunikacyjnych” dopuszczalny maksymalny okres przechowywania danych przez operatorów to 2 lata.

We współczesnym świecie nie sposób jest być „niewidzialnym”. Każda nasza aktywność pozostawia po sobie jakiś ślad, także ten cyfrowy. Nie da się go uniknąć, zrezygnowanie z korzystania z sieci też nie byłoby tutaj skutecznym rozwiązaniem, a zamknęlibyśmy przed sobą bardzo wiele możliwości i udogodnień. Możemy być jednak świadomymi użytkownikami Internetu – znać jego mechanizmy działania, sami decydować, na co wyrażamy zgodę, publikować tylko takie materiały, co do których mamy pewność, że nawet po kilku latach nie staną się przyczyną wstydu dla nas lub naszych bliskich. Zawsze warto mieć wiedzę i ze wszystkich dobrodziejstw technologicznych korzystać w sposób rozważny, pamiętając, że oprócz wielu zalet, mają one także swoje wady. Z tematem cyfrowego śladu nierozerwalnie związany jest zatem ten dotyczący bezpieczeństwa w Internecie, o którym pisaliśmy już w pierwszym wpisie z tej serii.

W ramach dzisiejszej odsłony „Tygodnia z Internetem” oprócz tradycyjnej pigułki wiedzy udostępniamy także dwie ciekawe propozycje scenariuszy zajęć dla młodzieży. Do sprawdzenia linków zachęcamy jednak nie tylko nauczycieli, są tam ciekawe materiały i ćwiczenia, które mogą sprawdzić i poszerzyć wiedzę każdego z nas!

Scenariusz 1.: „Cyfrowy ślad” (przygotowany w ramach projektu „Edukacja Medialna” prowadzonego przez Fundację Nowoczesna Polska): https://edukacjamedialna.edu.pl/lekcje/cyfrowy-slad/
Scenariusz 2.: „Twój cyfrowy ślad” (przygotowany przez Fundację Panoptykon w ramach „Cyfrowej Wyprawki”): https://cyfrowa-wyprawka.org/lekcja/twoj-cyfrowy-slad
Ciekawe porady na temat tego, jak kontrolować i czyścić swój cyfrowy ślad, można znaleźć na blogu programu „Sektor 3.0”: https://sektor3-0.pl/blog/jak-usunac-swoj-cyfrowy-slad/

Na koniec ciekawostka – czy wiecie, że cała nasza aktywność na Facebooku: każdy like, komentarz czy wpis, nawet taki sprzed wielu lat, jest zapisany w pamięci tego serwisu? Co więcej, każdy z nas może sprawdzić tę swoją historię. Podpowiadamy, jak to zrobić:

Ustawienia i prywatność -> Ustawienia -> Twoje informacje na Facebooku -> Pobieranie Twoich informacji.

W ten sposób można pobrać kopię swoich informacji z Facebooka w formacie HTML lub JSON. Pobrane dane będą chronione hasłem. Ostrzegamy jednak, że sam proces pobierania może trochę potrwać, zwłaszcza, jeśli korzysta się bardzo aktywnie z Facebooka.

#5 Internet – niezwykłe „okno na świat”

Możliwość korzystania z Internetu to ogromne dobrodziejstwo naszych czasów, chociaż, jak już wielokrotnie powtarzaliśmy, także w tym zakresie trzeba podchodzić do sprawy „z głową” – zachowując zdrowy rozsądek, krytyczne myślenie i ostrożność. Internet to prawdziwe „okno na świat”, w tym zakresie nie ma sobie równych, nic innego nie otwiera nam tak wielu możliwości w tak szybki, komfortowy i nieskomplikowany sposób. Możemy znaleźć tam różnorodne informacje, korzystać ze zróżnicowanych form rozrywki, uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych, kształcić się, być w kontakcie z rodziną i znajomymi, poznawać nowych ludzi, budować społeczności, pracować, załatwiać sprawy dnia codziennego i wiele, wiele innych. A to wszystko wygodnie, z poziomu własnej kanapy lub wręcz przeciwnie – będąc w dowolnym miejscu na Ziemi i korzystając ze swobody, jaką niesie ze sobą mobilność Internetu.

Warto być zatem otwartym na nowe doznania i czerpać z jakże szerokiej oferty, jaką daje nam Internet. Dziś, przed weekendem, prezentujemy kilka ciekawych propozycji z dziedziny kultury i rozrywki stanowiących niewielki wycinek z niezwykle różnorodnych zasobów świata wirtualnego. Zapewniamy jednak, że jego możliwości są znacznie większe, niemal nieograniczone!

Propozycja 1. – PODRÓŻE

Dzięki Internetowi możemy zwiedzać, odkrywać nowe miejsca, poznawać świat – bez wychodzenia z domu, wbrew ograniczeniom przestrzennym, czasowym, finansowym, organizacyjnym czy – jak obecnie – sanitarnym, zdrowotnym.

Za pośrednictwem linku https://artsandculture.withgoogle.com/en-us/ możemy przenieść się na przykład do niesamowitych przestrzeni amerykańskich parków narodowych. Widoki zapierają dech, a zdjęcia 360° pozwalają poczuć się niemal tak, jakbyśmy byli tam osobiście. Polecamy!

Propozycja 2. – MUZEA I WYSTAWY SZTUKI

Klikając w kolejny link przenoszący do portalu Google Arts & Culture (projektu internetowego mającego na celu udostępnianie wirtualnych spacerów po najciekawszych miejscach na świecie), zwiedzić możemy wyjątkowe muzea z całego świata – https://artsandculture.google.com/story/10-top-museums-you-can-explore-right-here-right-now/igKSKBBnEBSGKg.

Fanom murali polecamy natomiast wyjątkową wystawę prac jednego z najbardziej tajemniczych współczesnych artystów – Banksy'ego: https://artsandculture.google.com/story/NwLyuEgokJgAKQ.

Propozycja 3. – TEATR

Na zbliżający się weekend szczególnie rekomendujemy jednak ostatnią propozycję – uczestnictwo w rozpoczynającym się właśnie dziś festiwalu online „YouTube Dni Kultury”. To wyjątkowa okazja do obejrzenia premierowych i archiwalnych przedstawień, oper, spektakli muzycznych, miniatur choreograficznych, a także materiałów zza kulis i wyjątkowych wywiadów.

Wszystkie treści będą dostępne za darmo na oficjalnych kanałach teatrów i twórców na YouTube.

Zapraszamy! Wszystkie informacje pod linkiem: https://events.withgoogle.com/youtube-dni-kultury/program/#content.

#6 Łuna z ekranu – jak chronić wzrok przed niebieskim światłem?

Dzięki postępowi technologicznemu i powstaniu różnych urządzeń elektronicznych nasze codzienne funkcjonowanie staje się łatwiejsze i otwierają się przed nami nowe możliwości działania. Często związane jest to jednak także z tym, że coraz więcej czasu spędzamy przed różnego rodzaju szklanymi ekranami, zapominając o aktywności fizycznej, relaksie innym niż oglądanie telewizji lub przeglądanie Internetu czy kontrolowaniu tego, ile czasu poświęcamy urządzeniom elektronicznym.

Higiena i umiar w korzystaniu z tego rodzaju sprzętów – telefonów, komputerów, telewizorów itp. – są niezwykle ważne, wielogodzinne wpatrywanie się w nie, oddziałuje bowiem negatywnie na nasz wzrok, kręgosłup czy samopoczucie. Dziś prezentujemy garść informacji na temat tzw. niebieskiego światła, czyli jednej z właściwości związanych z korzystaniem z urządzeń elektronicznych, która w obiegowym ujęciu uznawana jest za głównego winowajcę naszego zmęczenia, bólu oczu czy głowy, problemów z zasypianiem itp.

Niebieskie światło (inaczej HEV – High Energy Visible Light) to rodzaj światła, który występuje w naturze jako składowa światła słonecznego, przez człowieka wykorzystywane jest natomiast w żarówkach energooszczędnych i ekranach urządzeń cyfrowych: laptopów, tabletów, telewizorów, GPS-ów czy smartfonów. W umiarkowanych ilościach ekspozycja na światło niebieskie nie tylko nie jest szkodliwa, lecz wręcz wskazana – może ono bowiem pomagać regulować rytm dobowy organizmu, zwiększać czujność, wspomagać pamięć i funkcje poznawcze oraz pobudzać do działania. Te korzystne oddziaływanie zachodzi jednak jedynie wtedy, gdy ilość niebieskiego światła przyjmowana przez nasz organizm jest niewielka, przy dużej ilości wpływa ono negatywnie, prowadząc do różnego rodzaju nieprzyjemnych objawów, a nawet trwałych uszkodzeń.

Wielogodzinne spędzanie czasu przed ekranami urządzeń elektronicznych emitujących znaczne ilości światła niebieskiego może powodować uczucie dyskomfortu, a nawet prowadzić do uszkodzenia siatkówki. Cyfrowe zmęczenie objawia się poprzez zaczerwienienie i uczucie suchości oczu, bóle oczu lub głowy oraz niewyraźne widzenie. Korzystanie z urządzeń elektronicznych w nocy może także powodować zakłócenie rytmu funkcjonowania organizmu i prowadzić do trudności z zasypianiem oraz zmęczenia w ciągu dnia.

Skoro ekspozycja na niebieskie światło może być tak niebezpieczna, co zatem robić, żeby uniknąć jego szkodliwego wpływu? Nie tylko niewykonalne, ale też i niewskazane byłoby całkowite wyeliminowanie niebieskiego światła z naszego otoczenia, należy bowiem pamiętać, że do pewnego stopnia jest ono po prostu potrzebne naszemu organizmowi i występuje także w przyrodzie. Wraz z dalszym upowszechnianiem się technologii prawdopodobnie coraz bardziej będziemy jednak eksponowani na jego oddziaływanie, dlatego też warto już teraz wprowadzić pewne nawyki, które pomogą nam zwiększyć higienę korzystania z urządzeń, które je emitują.

Co robić, aby chronić wzrok przed nadmiernym szkodliwym wpływem niebieskiego światła?

• Dbaj o higienę snu – unikaj wpatrywania się w jasne ekrany bezpośrednio przed snem (rekomendowana jest nawet 2-3 godzinna przerwa);
• Regularnie rób tzw. przerwy dla oczu – pracując przy komputerze lub oglądając coś na ekranie co 20 minut spójrz w dal na około 20 sekund;
• Korzystaj z urządzeń z zachowaniem bezpiecznej odległości od oczu;
• Unikaj używania urządzeń w ciemności i dbaj o to, aby ekran nie był jedynym źródłem światła w pomieszczeniu;
• Kupując nowe sprzęty zwracaj uwagę na zastosowane w nich rozwiązania wspomagające ochronę przed niebieskim światłem – w przypadku telewizorów jest to np. technologia OLED (organic light-emitting diode), w telefonach zaś filtry niebieskiego światła, możliwość ustawiania trybu ciemnego, trybu czytania itp.;
• Stosuj zbilansowaną dietę bogatą w luteinę i witaminę A oraz pamiętaj o systematycznych wizytach kontrolnych u okulisty;
• Rozważ zmianę zwykłych okularów na wyposażone w szkła z odpowiednią powłoką odbijającą szkodliwe promieniowanie;
• Przestaw swoje ekrany na tryb nocny (ciemny) lub zabezpiecz je specjalnymi filtrami antyrefleksyjnymi, blokującymi światło niebieskie.

Odnosząc się do ostatniego punktu prezentujemy krótkie nagrania pokazujące, jak włączyć tryb ciemny w telefonie, w różnych modelach mogą występować oczywiście inne nazwy tej funkcji, np. tryb nocny, filtr niebieskiego światła itp. Polecamy także zmniejszyć jasność ekranu i ocieplić kolory, np. włączając tryb czytania. Tryb ciemny można ustawić także w niektórych aplikacjach, np. Facebooku, Messengerze, YouTube, Gmailu, a także w przeglądarkach. W kompatybilnych aplikacjach zmiana trybu na nocny zostanie włączona automatycznie po aktywacji jej na poziomie ustawień telefon (w wielu modelach możemy także ustawić, czy chcemy, by tryb ciemny był włączony przez całą dobę, czy tylko w określonych godzinach).

Regulować jasność i barwę ekranu oraz włączyć tryb ciemny możemy również w przypadku innych sprzętów – laptopów, komputerów, tabletów. Na rynku dostępnych jest także wiele bezpłatnych programów do ściągnięcia na swoje urządzenie, które działają jak filtry niebieskiego światła. Jednym z nich jest np. f.lux (https://justgetflux.com/), program, który automatycznie reguluje jasność i odcień ekranu w dostosowaniu do pór dnia i oświetlenia pomieszczenia. Polecamy wypróbować!

Ciekawe artykuły na ten temat: https://www.medonet.pl/zdrowie,jak-chronic-sie-przed-niebieskim-swiatlem-ekranow-i-wyswietlaczy-,artykul,03514365.html
https://age-less.pl/czy-swiatlo-niebieskie-jest-szkodliwe/
https://www.orange.pl/poradnik/swiat-orange/filtr-swiatla-niebieskiego-co-to-takiego-czy-warto-z-niego-skorzystac/

#7 Jak nie zgubić się w gąszczu e-usług?

Nasze życie w coraz większym stopniu przenosi się do przestrzeni cyfrowej, stąd też hasło tegorocznej edycji „Tygodnia z Internetem” – „My digital life”. Wiele spraw możemy już załatwić przez Internet, bez konieczności odwiedzania banku, urzędu czy innych firm i instytucji. Oszczędzamy w ten sposób temu czas, pieniądze, energię i... nerwy. Jest to ogromne ułatwienie, wielu z nas ma nadzieję, że tego rodzaju usług będzie pojawiać się coraz więcej i za jakiś czas już niemal wszystkie sprawy urzędowe, administracyjne czy bankowe będziemy mogli załatwić w sposób zdalny.

Jest jednak też taka część społeczeństwa, która postępującą cyfryzację usług postrzega jako duży wyzwanie, a nawet utrudnienie. Chodzi tutaj przede wszystkim o osoby starsze, które nie potrafią wcale lub w bardzo małym zakresie posługiwać się komputerem i Internetem. Dla nich e-usługi to technologiczny gąszcz, w którym czują się zagubieni. Powodem tego jest przede wszystkim brak wiedzy i umiejętności, strach przed nieznanym środowiskiem Internetu, niewiara w swoje możliwości opanowania nowych rzeczy. Podczas korzystania z usług cyfrowych takim osobom brakuje też drugiego człowieka – takiego, który zrozumie, podpowie, a nawet po prostu pogawędzi. Niechętnie mogą też postrzegać konieczność zmiany swoich przyzwyczajeń.

Sytuacja związana z pandemią, utrudniony dostęp do urzędów, służby zdrowia i wielu innych placówek pokazał jednak, jak ważne jednak jest, by posiadać kompetencje cyfrowe i w razie konieczności być w stanie z nich skorzystać. Nawet jeśli mając w tym zakresie wybór, woli się załatwiać sprawy osobiście, w tradycyjny sposób. Dlatego też warto przyjrzeć się nieco dostępnym obecnie e-usługom i nauczyć się z nich korzystać.

Podstawowe pytanie brzmi zatem, czym są e-usługi? Na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) można znaleźć następującą definicję: „e-usługi to takie usługi, których świadczenie odbywa się za pomocą Internetu, jest zautomatyzowane (może wymagać niewielkiego udziału człowieka) i zdalne. Od usługi w ujęciu tradycyjnym, e-usługę odróżnia brak udziału człowieka po drugiej stronie oraz świadczenie na odległość” (https://www.parp.gov.pl/component/publications/publication/e-uslugi-definicja-i-przyklady).

Z usług cyfrowych mogą korzystać zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy. Dla każdej z tych grup prowadzony jest odpowiedni portal informacyjny – biznes.gov.pl i obywatel.gov.pl.

A z jakich e-usług możemy obecnie korzystać, czyli inaczej mówiąc – co możemy już załatwić przez Internet?

• w samorządzie, w tym urzędzie gminy – pobrać wniosek o dowód dla siebie lub dziecka; zgłosić sprawę utraty lub zniszczenia dowodu albo prawa jazdy; złożyć zawiadomienie o sprzedaży samochodu; dopisać się do spisu wyborców;
• w urzędzie stanu cywilnego – uzyskać odpis aktów: małżeństwa, urodzenia, zgonu lub inne dokumenty; zgłosić urodzenia dziecka;
• w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – sprawdzić ubezpieczenie przez pracodawcę lub odprowadzane składki; przejrzeć zwolnienia lekarskie;
• w Narodowym Funduszu Zdrowia – pobrać kartę EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego); założyć Zintegrowany Informator Pacjenta;
• w urzędach skarbowych – złożyć rozliczenie podatkowe;
• w Krajowym Rejestrze Karnym – pobrać zaświadczenie o niekaralności;
• w urzędzie pracy – otrzymać status osoby bezrobotnej; zgłosić oferty pracy, stażu i praktyk; pobrać wnioski o usługi i świadczenia z urzędu, wnioski związane z zatrudnianiem cudzoziemców;
• w rejestrze PESEL i rejestrze Dowodów Osobistych – sprawdzić dane i dokumenty (źródło erainformatyki.pl/e-uslugi).

Z korzystaniem z e-usług wiążą się dwa ważne zagadnienia. Pierwsze to tzw. ePUAP, czyli Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej – platforma, w ramach której można załatwić sprawy związane z: prawem jazdy, rejestracją pojazdu, dowodem rejestracyjnym, sprawami obywatelskimi, podatkami, cłami i opłatami czy też założeniem, prowadzeniem i rozwijaniem działalności gospodarczej.

Druga ważna kwestia to profil zaufany stanowiący swego rodzaju klucz do korzystania z e-usług. Jest on dostępny już 10 lat, od 2011 r., szczególnie dużą popularność zyskał jednak w ostatnich latach. Profil zaufany stanowi potwierdzenie naszej tożsamości w Internecie, dzięki czemu możemy korzystać z dostępnych cyfrowo usług publicznych. PZ to również bezpłatne narzędzie, które służy jako elektroniczny podpis w komunikacji z administracją publiczną.

Prezentujemy dziś zatem krótki filmik z instrukcją, jak taki profil zaufany założyć. To znaczne ułatwienie przy załatwianiu wszelkich spraw urzędowych i administracyjnych!

Materiał powstał w ramach kampanii „e-Polak potrafi!”, będącej częścią projektu „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych” realizowanej przez Ministerstwo Cyfryzacji.

Więcej informacji o e-usługach: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/e-uslugi